Kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Hải quân nhân dân Việt Nam (07/5/1955 – 07/5/2025)

Lịch sử, truyền thống tốt đẹp của Quân chủng Hải quân anh hùng

Ngày 07/5/1955, thực hiện Nghị định số 284/NĐ-A của Bộ Quốc phòng, Cục Phòng thủ bờ bể được thành lập - đơn vị tiền thân của Hải quân nhân dân Việt Nam ngày nay. Việc ra đời Cục Phòng thủ bờ bể là một tất yếu khách quan, có ý nghĩa lịch sử, rất quan trọng trong tiến trình xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân để bảo vệ Tổ quốc; mở đầu cho thời kỳ xây dựng và phát triển của Quân chủng Hải quân với trọng trách to lớn - là nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Từ những ngày đầu thành lập với hai 02 đơn vị tiền thân là Trường Huấn luyện bờ bể và Xưởng 46; tiếp đó là hai hủy đội Sông Lô, Bạch Đằng, cán bộ, chiến sĩ Hải quân đã vượt lên mọi khó khăn, gian khổ; cùng với cả nước tiến hành cuộc kháng chiến vĩ đại chống đế quốc Mỹ và tay sai, giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, xây dựng đất nước hòa bình; đồng thời tiến ra biển và làm chủ biển. Lập nên nhiều chiến công xuất sắc, có những chiến công đi vào lịch sử dân tộc, lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, trở thành biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

Ngày 02 và 05/8/1964, Hải quân nhân dân Việt Nam cùng với quân, dân miền Bắc đã đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng không quân, hải quân của đế quốc Mỹ vào miền Bắc; đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc, bắn rơi 8 máy bay, bắn bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống tên giặc lái đầu tiên trên bầu trời miền Bắc, làm nên chiến thắng trận đầu, được Bác Hồ gửi thư khen ngợi.

Trong hai cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc Mỹ, Hải quân nhân dân Việt Nam đã hiệp đồng với các lực lượng, anh dũng chiến đấu 716 trận, trực tiếp bắn rơi 118 máy bay, góp phần bảo vệ nhân dân, bảo vệ các khu công nghiệp, các đầu mối giao thông, các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hoá…; cùng quân, dân cả nước đánh bại uy thế Không quân của Mỹ, đánh thiệt hại nhiều tàu chiến của Hạm đội 7/Hải quân Mỹ.

Với quyết tâm “đánh địch mà đi, mở luồng mà tiến”, Hải quân nhân dân Việt Nam đã cùng lực lượng vũ trang ba thứ quân đánh bại cuộc chiến tranh phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thuỷ lôi và bom từ trường của đế quốc Mỹ (giai đoạn: 1967-1968, 1972-1973). Đây là cuộc đọ sức, đọ trí, đọ tài quyết liệt giữa một bên là kẻ thù có ưu thế vượt trội về vũ khí trang bị kỹ thuật với một bên là quân dân miền Bắc (do Quân chủng Hải quân làm nòng cốt) chỉ có phương tiện, vũ khí thô sơ; nhưng nhờ có ý chí chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, đã đánh bại một phương thức tác chiến thâm độc của kẻ địch, giành chiến thắng vẻ vang.

Trên chiến trường sông biển, Hải quân nhân dân Việt Nam đã sáng tạo ra cách đánh của đặc công Hải quân độc đáo, táo bạo và hiệu quả. Bên cạnh nhiệm vụ huấn luyện, chi viện bổ sung hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ cho các chiến trường, lực lượng đặc công Hải quân đã trực tiếp chiến đấu trên chiến trường Cửa Việt - Đông Hà, tổ chức trên 300 trận đánh, tiêu diệt 336 tàu, thuyền của Mỹ - Ngụy. Chiến công của đặc công Hải quân đã trở thành huyền thoại trong lịch sử chiến tranh cách mạng Việt Nam.

Với tinh thần “tất cả vì miền Nam ruột thịt”, Bộ đội Hải quân đã nghiên cứu, sáng tạo và tổ chức phương thức vận chuyển độc đáo, làm nên huyền thoại “Đường Hồ Chí Minh trên biển”. Trong 14 năm (1961-1975) đã chuyên chở hàng trăm ngàn tấn vũ khí, hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ chi viện đắc lực cho chiến trường miền Nam. Chiến công của cán bộ, chiến sĩ trên con đường vận tải chiến lược - “Đường Hồ Chí Minh trên biển” đã trở thành huyền thoại, biểu tượng cao đẹp của tinh thần đại đoàn kết dân tộc, ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975, mà đỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Quân chủng Hải quân đã phối hợp tổ chức hoạt động chiến đấu trên hướng biển; đặc biệt, đã kịp thời phối hợp với lực lượng vũ trang Quân khu 5 thần tốc, táo bạo, bí mật, bất ngờ giải phóng các đảo thuộc Quần đảo Trường Sa, góp phần vào thắng lợi trọn vẹn, vĩ đại của dân tộc.

Hải quân nhân dân Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc tế cao cả trên đất nước Lào và Campuchia. Mười năm hoạt động trên đất bạn, “Bộ đội Cụ Hồ - Người chiến sĩ Hải quân” đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc tế cao cả, giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng, bảo vệ thành quả cách mạng và công cuộc lao động hồi sinh đất nước bạn.

Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, cán bộ chiến sĩ Hải quân luôn nỗ lực phấn đấu, mưu trí, dũng cảm vượt qua mọi khó khăn, thử thách, sẵn sàng hy sinh; kiên cường, kiên quyết, kiên trì, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ làm nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân - thế trận chiến tranh nhân dân trên biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong mọi tình huống.

Với những đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng, Bộ đội Hải quân đã 03 lần được vinh dự đón Bác Hồ về thăm, 02 lần được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; được tặng thưởng 02 Huân chương Sao Vàng, 02 Huân chương Hồ Chí Minh, 02 Huân chương Độc lập, 03 Huân chương Quân công, 02 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, 01 Huân chương Lao động; 82 lượt tập thể, 58 đồng chí được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và Anh hùng Lao động; hàng ngàn tập thể, cá nhân được tặng thưởng Huân, Huy chương và các phần thưởng cao quý khác.
 
Xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại

Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã xác định Hải quân là một trong năm lực lượng được ưu tiên xây dựng tiến thẳng lên hiện đại. Đây là bước phát triển mới về tư duy quốc phòng chiến lược của Đảng ta, phù hợp với xu thế phát triển hải quân của các nước có biển nhằm đối phó với những thách thức an ninh (cả truyền thống và phi truyền thống), vì mục tiêu hòa bình, ổn định và phát triển. Đồng thời, khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của Hải quân nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc thời kỳ mới. Để hoàn thành trọng trách được giao, Quân chủng Hải quân phải thường xuyên nêu cao cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống, quyết tâm bảo vệ vững chắc chủ quyền và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trên các vùng biển, đảo để phát triển đất nước. Mặt khác, phải khẩn trương xây dựng Quân chủng tiến thẳng lên hiện đại, bảo đảm tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

Hiện nay, Hải quân nhân dân Việt Nam đã phát triển thành Quân chủng hiện đại, có đủ 5 thành phần lực lượng cơ bản như: Tàu mặt nước, Tàu ngầm, Không quân Hải quân, Tên lửa - Pháo bờ biển, Hải quân đánh bộ, Đặc công Hải quân và một số lực lượng khác...

Để làm chủ những phương tiện, vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại, thực sự là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, đây chính là cơ hội tốt, vinh dự lớn, trách nhiệm cao trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân; Hải quân nhân dân Việt Nam ngày nay không ngừng phát huy những giá trị, truyền thống tốt đẹp của 70 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, rèn luyện cho mình có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất, năng lực toàn diện, kỹ năng hội nhập sâu rộng, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới.
  Yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc thời kỳ mới

Những năm tới, tình hình thế giới, khu vực dự báo tiếp tục có những biến động nhanh chóng, khó lường. Trên Biển Đông, tranh chấp về chủ quyền, lợi ích giữa các nước tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thức, mức độ và tính chất khác nhau, luôn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra xung đột. Với âm mưu “độc chiếm” Biển Đông, “nước ngoài” tiếp tục triển khai nhiều hoạt động nhằm gia tăng sức ép, phô trương sức mạnh để răn đe và làm hậu thuẫn cho các hành động phi pháp, làm ảnh hưởng lớn đến môi trường hoà bình, ổn định trong khu vực. Trong nước, tình hình an ninh, chính trị, xã hội cơ bản ổn định; kinh tế tiếp tục tăng trưởng; quốc phòng - an ninh được giữ vững và tăng cường; đối ngoại được mở rộng. Tuy nhiên, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, “phi chính trị hóa” Quân đội, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Chúng triệt để lợi dụng vấn đề về bảo vệ chủ quyền biển, đảo để tuyên tuyền xuyên tạc chống phá Đảng, Nhà nước và Quân đội ta; công khai các quan điểm sai trái, thù địch dưới dạng thông tin phản khoa học, bóp méo sự thật nhằm xuyên tạc đường lối, quan điểm của Đảng, phủ nhận thành quả của Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân ta trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

Tổ chức, biên chế của Quân chủng có sự điều chỉnh, sắp xếp lại theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc ngày càng cao. Công tác bảo đảm cho huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quản lý, bảo vệ chủ quyền biển đảo, xây dựng chính quy, hiện đại còn gặp khó khăn. Một số tàu thuyền, VKTBKT thế hệ cũ đã xuống cấp, thiếu đồng bộ, vật tư thay thế khan hiếm. Sự tác động của mặt trái kinh tế thị trường ngày càng mạnh mẽ, làm cho một số cán bộ, chiến sĩ chưa thật sự yên tâm công tác…

Những đặc điểm, tình hình trên tạo ra nhiều thuận lợi, khó khăn, cơ hội và thách thức đan xen trong nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân chủng, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Do đó, cần phải tăng cường giáo dục, pháy huy truyền thống, xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất năng lực toàn diện, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Trải qua 70 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân chủng Hải Quân, lớp lớp cán bộ, chiến sĩ đã xây đắp nên truyền thống vẻ vang “Chiến đấu anh dũng; mưu trí, sáng tạo; làm chủ vùng biển; quyết chiến, quyết thắng”. Đây là kết tinh về ý chí, niềm tin, sự nỗ lực, cố gắng, cống hiến, hy sinh của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân trong từng thời kỳ cách mạng. Tự hào về chặng đường vẻ vang 70 năm qua, thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân hôm nay nguyện tiếp bước cha, anh kế thừa, phát huy và tô thắm truyền thống Hải quân nhân dân Việt Nam anh hùng; nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; góp phần xây dựng Quân chủng tinh, gọn, mạnh, hiện đại thực sự là lực lượng nòng cốt trong quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc; xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.