Ban Nội chính Trung ương làm việc với Thành ủy Cần Thơ. Ảnh minh họa: PV.
Ngay từ ngày đầu được thành lập, trong điều kiện hết sức khó khăn, đất nước bị chia cắt, thù trong, giặc ngoài ráo riết chống phá ác liệt, là thời kỳ cách mạng miền Nam đang thực hiện cuôc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, miền Bắc vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội (CNXH), vừa chống chiến tranh phá hoại, đồng thời phải làm hậu phương vững chắc để phục vụ chiến trường miền Nam. Trong hoàn cảnh khó khăn đó, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, Ban Pháp chế Trung ương đã tham mưu có hiệu quả cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường công tác pháp chế xã hội chủ nghĩa (XHCN). Đã nghiên cứu, thẩm định trình trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư lãnh đạo, chỉ đạo Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành các pháp lệnh về trừng trị các tội phản cách mạng, về bảo vệ tài sản XHCN và bảo vệ tài sản của công dân. Pháp lệnh về danh hiệu Anh hùng các lực lượng võ trang; phối hợp cùng các ngành dự thảo một số Sắc luật cho Chính phủ lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Nghiên cứu đề xuất Bộ Chính trị về chương trình lập pháp dài hạn, thành lập Viện nghiên cứu khoa học pháp lý, Ủy ban Pháp chế của Hội đồng Chính phủ, tái lập Ủy ban Thanh tra Chính phủ; xây dựng Đề án Tuyên truyền, giáo dục pháp luật và phối hợp triển khai thực hiện; phối hợp với các cơ quan chuyên môn biên soạn và xuất bản sách về pháp luật, nhiều tài liệu, giáo trình và bài giảng cho một số trường đại học, v.v… Kết quả hoạt động của Ban Pháp chế Trung ương trong thời gian này đã góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc và sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Sau khi chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử giành thắng lợi hoàn toàn, đất nước thống nhất. Trước yêu cầu mới của cách mạng, Ban Bí thư ban hành quyết định Quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của Ban Nội chính Trung ương và thành lập Ban Nội chính các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương. Đây là giai đoạn phát triển mới của ngành Nội chính của Đảng. Thực hiện các chức năng, nhiệm vụ được giao, trong giai đoạn này, ngành Nội chính Đảng từ Trung ương đến các địa phương đã chủ trì, phối hợp tham mưu có hiệu quả cho Đảng ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết quan trọng về công tác xây dựng pháp luật, cải cách tư pháp, phòng chống tham nhũng, lãng phí, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.
Năm 2007, thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa X) về đổi mới, kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan Đảng, Ban Nội chính hợp nhất vào Văn phòng cấp ủy và thành lập Văn phòng Ban Chỉ đạo về phòng, chống tham nhũng ở Trung ương và cấp tỉnh, thành phố. Trong giai đoạn này, ngành Nội chính Đảng đã nghiên cứu, thẩm định, tham mưu cho Đảng các chương trình xây dựng pháp luật; chủ trì, phối hợp tham mưu sơ kết, tổng kết, ban hành một số chỉ thị, nghị quyết quan trọng của Đảng về công tác nội chính và phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tham mưu, xử lý các vụ việc, vụ án nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm theo quy định của pháp luật.
Để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới của đất nước về công tác nội chính và phòng, chống tham nhũng, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã thông qua Nghị quyết số 14-NQ/TW ngày 15/5/2012 và Kết luận số 21-KL/TW ngày 22/5/2012 về việc thành lập Ban Nội chính Trung ương và Ban Nội chính các tỉnh ủy, thành ủy. Ngày 08/4/2013, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Quy định số 183-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Ban Nội chính tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương.
Đối với Cần Thơ, căn cứ các hướng dẫn của Trung ương, nhận thức và quan điểm chỉ đạo của Đảng. Với chức năng là cơ quan tham mưu cho cấp ủy về công tác nội chính Đảng của Cần Thơ (gồm Ban Nội chính Tỉnh ủy Hậu Giang, Ban Nội chính Tỉnh ủy Cần Thơ, Phòng Nội chính và Ban Nội chính Thành ủy Cần Thơ) đã được hình thành, chia tách, sáp nhập nhiều lần và phân công các đồng chí có nhiều uy tín, trình độ, nhiệt huyết phụ trách và tổ chức hoạt động qua các thời kỳ phù hợp với từng giai đoạn phát triển chung của đất nước và của địa phương, cụ thể như:
- Ngày 21/11/1981, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hậu Giang ban hành Nghị quyết số 169 về việc thành lập Ban Nội chính Tỉnh ủy, bổ nhiệm đồng chí Trần Bá Liễng (8 Đương), Tỉnh ủy viên làm Trưởng ban.
- Thi hành Thông tri số 11 TT/TW ngày 19/8/1987 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Tỉnh ủy Hậu Giang ban hành Quyết định số 183 ngày 05/6/1989 về việc giải thể Ban Nội chính Tỉnh ủy và tổ chức một tổ chuyên viên nghiên cứu công tác nội chính của Tỉnh ủy, thuộc Văn phòng Tỉnh ủy, do Thường trực Tỉnh ủy trực tiếp chỉ đạo.
- Căn cứ Quyết định số 38 ngày 06/01/1988 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của Ban Nội chính, ngày 02/6/1993 Tỉnh ủy Cần Thơ ban hành Quyết định số 73 về việc thành lập Ban Nội chính Tỉnh ủy và phân công đồng chí Tô Văn Tiên (Tư Tiên), Tỉnh ủy viên, giữ chức vụ Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy.
- Quyết định số 350-QĐ/TU ngày 19/12/2000 của Tỉnh ủy Cần Thơ về việc giải thể Ban Tài chính Quản trị Tỉnh ủy và Ban Nội chính Tỉnh ủy; giao chức năng, nhiệm vụ của hai Ban này về Văn phòng Tỉnh ủy theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy, Ban Chấp hành Trung ương (khóa VIII); đến ngày 01/02/2002 Ban Tổ chức Tỉnh ủy ban hành Quyết định số 33-QĐ/TC về việc thành lập Phòng Nội chính – tiếp dân trực thuộc Văn phòng Tỉnh ủy.
- Thực hiện Kết luận Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI. Ngày 17/5/2013, Ban Thường vụ Thành ủy Cần Thơ ban hành Quyết định số 1067-QĐ/TU về việc thành lập Ban Nội chính Thành ủy Cần Thơ và phân công đồng chí Lê Văn Tâm, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy giữ chức Trưởng ban.
- Tháng 02/2014, đồng chí Bùi Văn Hai, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy được phân công nhiệm vụ Trưởng ban thay đồng chí Lê Văn Tâm nhận nhiệm vụ khác.
- Tháng 11/2015, Thành ủy Cần Thơ phân công đồng chí Nguyễn Xuân Hải, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy giữ chức vụ Trưởng ban thay đồng chí Bùi Văn Hai nghỉ hưu theo quy định.
Tháng 11/2020, Ban Thường vụ Thành ủy Cần Thơ phân công đồng chí Nguyễn Tòng Nhiệm, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy giữ chức vụ Trưởng ban thay đồng chí Nguyễn Xuân Hải nhận nhiệm vụ khác.
Tuy trải qua nhiều giai đoạn tổ chức bộ máy khác nhau, nhưng với sự quyết tâm và tinh thần chủ động, sáng tạo của Lãnh đạo và từng cán bộ, công chức với tinh thần đoàn kết, vươn lên khắc phục khó khăn đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, đã tham mưu cho cấp ủy địa phương lãnh đạo, chỉ đạo công tác nội chính Đảng của địa phương phù hợp với tình hình thực tiễn qua từng giai đoạn phát triển của đất nước, đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thành phố.