Lý tưởng sống "Con đường anh đi"

Trong 11 truyện ngắn của tập truyện, có đến 7 truyện viết về người lính, về chiến tranh. Cách khai thác đề tài của tác giả từng bước giúp độc giả cảm nhận và làm quen với không khí thời chiến, rồi dần cảm nhận sự khốc liệt. Như cái cách mà chàng trai tên Linh đã cùng cô bạn gái tên Thương bước đi trên con đường đấu tranh vì nước trong truyện "Con đường anh đi". Ðây là truyện ngắn mở đầu và cũng là chủ đề của tập truyện.

"Con đường anh đi" là sự lựa chọn của những thanh niên nhiệt huyết thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Một khi đã vào môi trường quân đội, được rèn giũa trong khó khăn, thử thách và thấm nhuần tư tưởng cách mạng, các nhân vật đều chọn cho mình sự kiên trung với lý tưởng, với Tổ quốc, với con đường giải phóng dân tộc… Vì thế, họ có ý chí sắt đá, kiên định để chịu mọi đau đớn trước những đòn tra tấn của kẻ thù khi bị bắt. Ðiển hình như cô Kiển trong truyện "Ði hay là chết", dù bị chặt đứt 1 chân vẫn không đầu hàng. Ðây cũng là nhân vật có thật, là một thương binh đang sống tại phường An Hòa, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Sự lựa chọn còn được thể hiện ở tình chung thủy, sắt son của cô giao liên tên Hồng Mận ở khu Căn cứ Vườn Mận. Dù thời chiến hay thời bình, cô vẫn giữ đúng lời hứa của mình, một lòng chờ đợi anh bộ đội năm xưa quay về cho đến khi cô mất (truyện "Hương mận")…

Chiến tranh cũng đã chia cắt nhiều mối tình đẹp, đã cướp đi tính mạng hay một phần thân thể của những chàng trai, cô gái tuổi đôi mươi nhưng không vì thế mà làm mất đi hình ảnh đẹp của họ trong lòng những người ở lại. Các truyện "Bức tranh định mệnh", "Cánh chim không mỏi", "Con đường anh đi"… mang đến cho người đọc sự lạc quan và lan tỏa tinh thần tích cực của các nhân vật. Bên cạnh đó, ký ức đẹp về tình quân dân, nghĩa đồng bào của người dân ở Xóm Chài, Cần Thơ khi đưa tiễn các anh bộ đội về căn cứ mới đã khắc sâu trong lòng của một người lính miền Bắc, khiến anh cảm tác viết nên bài vọng cổ "Ðưa anh qua Bến Ninh Kiều". Sau đó, bài hát trở nên nổi tiếng nhiều thập kỷ và tác giả ca khúc mỗi lần nhắc lại kỷ niệm xưa đều bồi hồi, xúc động như mới hôm qua.

Các truyện ngắn còn lại cũng có đề tài phong phú về tình yêu đôi lứa thời bình; về những cán bộ, công nhân mạnh dạn đấu tranh với những định kiến tụt hậu trong làm kinh tế… Hoặc truyện "Ông lão mù thổi sáo" với những tình tiết nhân văn khiến người đọc lắng đọng với tình người ấm áp mà các nhân vật dành cho nhau.

Dù cách viết còn mộc mạc, bình dị nhưng với sự sâu lắng, bồi hồi và chất liệu cuộc sống chân thật, tác giả đã trải lòng vào từng trang viết, mang đến những gam màu tươi sáng, tô thêm hình ảnh đẹp của những người chiến sĩ quân đội nhân dân trong lòng dân tộc. Ðồng thời, khơi dậy và hun đúc tinh thần sống đẹp của tuổi trẻ hôm nay.

Cát Đằng