Truyện ngắn: Thương thằng Cá nhỏ…

Thằng Cá nhỏ mới ngày nào còn lẵng nhẵng chạy theo mẹ ra bờ sông cất vó, giờ chắc đã lớn lắm rồi. Mẹ ngồi nhà nhiều lúc không tưởng tượng nổi khuôn mặt của con giờ ra sao? Không biết cái cục thịt thừa trên trán con có lớn hơn không? Mẹ cứ thắc thỏm mãi, nếu mà nó to ra thì tội lắm. Bởi không biết có đứa con gái nào chịu thương thằng Cá nhỏ hay không? Mấy lần Cá nhỏ điện về, mẹ cứ định hỏi lại sợ con buồn nên thôi. Mẹ không thôi tự trách mình sinh con ra đã vậy. Trong lúc mẹ ngồi ngóng ra sông và nghĩ ngợi về cục thịt thừa trên mặt con, thì thằng Cá nhỏ của mẹ đang lang thang ở trời Tây. Con đi mười năm rồi chưa về thăm mẹ, chỉ thi thoảng gởi chút tiền và bưu phẩm linh tinh cùng vài cuộc điện thoại bất chợt trong những cuộc hành trình rong ruổi đi tìm cái mới của con. Cái cục thịt thừa con cũng đi phẫu thuật cắt phăng lâu rồi mà mẹ cứ hoài thắc thỏm. 

Nhà mẹ gần sông nên khi sinh con ra mẹ gọi con là Cá nhỏ. Để lớn lên con mẹ bơi theo sông ra biển lớn. Đời mẹ nhọc nhằn nhiều rồi chỉ mong chắt chiu cho con những thương yêu như bãi bồi phù sa từ sông lắng đọng qua bao năm tháng để làm nên những mùa màng trù phú. Mỗi lần nhìn Cá nhỏ ngóng qua bên kia sông, mẹ lại mong con mau trưởng thành. Bởi còn có những chân trời, những vùng đất mới đang chờ con khám phá.

Thế là năm hai mươi tuổi, sau khi lên thành phố học đại học được hai năm, Cá nhỏ kiếm được suất học bổng toàn phần đi du học bên Pháp. Lúc con bé, mẹ mong con đủ cứng cáp bay xa. Nhưng những tháng năm vắng xa con vời vợi, mẹ lại chiều chiều ngóng ra sông chờ Cá nhỏ về bên vòng tay mình. Nhưng thường thì mấy khi loài cá lại lội ngược dòng về sông nhỏ quê nhà để ngồi trong sắc thẫm hoàng hôn buồn hắt hiu như mẹ bây giờ. Mẹ biết vậy nên mẹ có bao giờ trách Cá nhỏ đâu…

Thi thoảng Cá nhỏ lại điện về nói con đang ở thành Rome cổ kính. Nơi đây có đấu trường Coloseum do Hoàng đế Vespsia xây dựng cách đây gần 2000 năm, sức chứa năm vạn người. Tuyệt quá đúng không mẹ? Ở đầu dây bên kia mẹ vừa nghe vừa gật đầu nói: “Ừ! Tuyệt thật! Tuyệt thật”. Lúc khác Cá nhỏ lại điện về “Con đang ở xứ sở của cối xay gió, đố mẹ biết là nơi nào?”. Ở đầu dây bên kia mẹ à lên: “Đôn-ki-hô-te đánh nhau với cối xay gió phải không?”. “Sao mẹ giỏi vậy?”. “Trong sách giáo khoa lớp 8, con thường đọc vanh vách mỗi buổi tối nằm trên chõng tre hóng gió. Hồi ấy mẹ bảo không có cái cối xay gió nào thật trên đời nhưng con quả quyết là có. Con còn nói sau này lớn lên con sẽ đi tìm cối xay gió cho mẹ xem. Giờ được nhìn thấy cối xay gió rồi có thấy đẹp không con?”.

Mẹ và con nói cười, ngả nghiêng cả miền thương nhớ. Mẹ lại nhìn ra sông, nhớ cái hồi Cá nhỏ suýt nữa thì chết đuối chỉ vì muốn bơi qua bờ bên kia xem bên ấy có những gì. Đến lúc Cá nhỏ lớn lên, học bơi rành rẽ, mỗi lần qua sông dễ ợt, mươi phút là sang. Có lần mẹ hỏi bên sông có gì mà con thích thú vậy? Cá nhỏ nói bên ấy có cát, cánh đồng, có nhà. Mẹ lại hỏi còn có gì khác nữa không? Gãi đầu gãi tai một lúc, con hồn nhiên bảo bên ấy có người. Mẹ phì cười bảo những thứ đó bên này cũng có sao cứ phải lao ra giữa dòng chảy nguy hiểm để kiếm tìm…

Lần nữa, Cá nhỏ điện về cho mẹ nói con đang ở sông Volga này mẹ, đây là con sông dài nhất châu Âu, nằm ở miền tây nước Nga đó. Mẹ định hỏi xem sông có đẹp không nhưng lại thôi vì sông nào mà chẳng có đôi bờ, nước trôi lững lỡ ngày yên ả và cuốn xiết khi mưa bão đến. Sông quê mẹ cũng thế thôi…

Bữa nọ mẹ xem thời sự, thấy thông tin về vụ chìm tàu du lịch trên sông khi đang chở 185 người đi tham quan. Mẹ lập cập gọi điện cho con, chuông tút hoài mà không thấy con nghe, mẹ đã không thể bình tĩnh nổi nên bật khóc. Con bước từ phòng tắm ra, thấy cuộc gọi nhỡ từ mẹ. Con gọi lại, mẹ hỏi con có sao không? Có đang ở Volga không? Con ngớ người một lúc thì hiểu ra liền bật cười bảo mẹ lẩm cẩm rồi, con ở Volga từ hai tuần trước. Bây giờ con đã quay về Pháp. Mẹ lại ra trụ đá ngồi, buồn vui bộn bề, hoang hoải…

*

*           *

Cá nhỏ ra đại dương đã được mười năm. Bỗng một hôm mưa gió tự nhiên thấy nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ bến sông quê quay quắt nên cả đêm bồn chồn không làm sao ngủ được. Sáng hôm sau Cá nhỏ quyết định thu xếp công việc trở về quê một chuyến. Để tạo bất ngờ cho mẹ nên Cá nhỏ không điện trước. Mười năm quê đổi thay nhiều, Cá nhỏ hỏi về bến sông làng mẹ, người ta chỉ tay về phía cây cầu. À! Hóa ra là cây cầu trong câu chuyện mẹ kể qua điện thoại vào một hôm nào đó. Cá nhỏ không ngờ bến đò năm xưa giờ thay bằng cây cầu to đẹp đến vậy. Thế mà khi nghe mẹ kể về cây cầu bằng tất cả niềm vui sướng thì Cá nhỏ đã cắt ngang lời mẹ bằng câu chuyện về cây cầu Skywalk Grand Canyon được làm bằng kính tại bang Nevada của Mỹ mà con từng đến. Lúc ấy Cá nhỏ không cần biết rằng cây cầu quê hương tuy rất nhỏ bé so với những cây cầu mà con từng bước chân qua nhưng đó là niềm mơ ước, là khát vọng bao đời của người dân quê, của những đứa trẻ như Cá nhỏ mấy mươi năm trước luôn khao khát được sang bờ bên kia.

Cá nhỏ đứng lớ xớ trên cầu, ngó nghiêng tìm mái nhà của mẹ, lúc này mới chợt giật mình, cảnh hai bên bờ sông sao tiêu điều giống vừa trải qua một cơn lũ. Bãi mía đổ giập, vài ngọn mía như còn cố ngóc lên từ đất cát, vài ngôi nhà xây tường còn loang lổ vết bùn. Bỗng nhiên như có một dòng điện mạnh chạy dọc sống lưng, Cá nhỏ đứng đó, rút điện thoại gọi vào số máy của mẹ, định trêu mẹ chút xíu cho mẹ vui. Nếu mẹ nhấc máy, thể nào mẹ cũng hỏi “Cá nhỏ đang ở đâu vậy?”. Lần này con sẽ trả lời “Cá nhỏ đang đứng trên cây cầu quê mẹ”. Thế nhưng số máy của mẹ đã không thể liên lạc được, giọng nói máy móc của tổng đài vang lên khiến Cá nhỏ lạnh buốt người. Mẹ thường chẳng bao giờ tắt máy. Mẹ từng nói rất sợ lúc con cần đến lại chẳng thể liên lạc được. Mẹ ra vườn cũng mang điện thoại theo, mẹ đi ngủ cũng để máy ngay đầu giường và pin thì luôn được sạc đầy.

Cá nhỏ vội vã chạy về phía những người đang bới tìm trong đống bùn đất ngập đến bắp chân để hỏi thăm mẹ. Người làng mất lúc lâu mới nhận ra thanh niên sáng láng sang trọng kia chính là Cá nhỏ lem luốc bị cha bỏ lại từ tấm bé. Người làng nhìn cảnh bùn đất bốn phía, sông nước mênh mang mà rưng rưng: “Sao về trễ vậy? Hôm đưa mẹ cháu ra đồng không có tiếng hờ khóc của cháu con. Lạnh lắm! Điện thoại nhà cháu lũ cuốn rồi, chẳng ai biết đường nào mà liên lạc với cháu. Thôi thì, cũng còn may biết tìm thấy đường về”.

Cá nhỏ chết đứng nghe người làng kể mẹ bị trúng gió nằm liệt giường cả tháng, khi đó chắc Cá nhỏ đang ở sông Volga. Ngày mưa bão đến, nhà tranh vách đất, gió mưa quật đổ, sông nước dâng lên vùi mẹ chìm trong biển nước. Lúc đó Cá nhỏ của mẹ đang ở đâu và làm gì vào giây phút ấy? Cái giây phút mẹ bệnh nằm liệt giường, thấy nước sông dâng lên dần dần mà không làm cách nào chạy thoát. Mà không có một bàn tay nào đỡ mẹ dậy, không có ai ở bên cạnh mẹ lúc hoảng sợ nhất. Chắc hẳn lúc ấy mẹ đã rất cô đơn? Mẹ đã gọi tên Cá nhỏ nhiều lần, thậm chí đã cầu nguyện cho con hạnh phúc. Lúc ấy Cá nhỏ của mẹ đang ở giữa đại dương.

Người làng chỉ về phía trụ đá, mẹ nằm lại ở đó. Sau bao nhiêu tháng năm, bao nhiêu thăng trầm, bao mùa bão lũ, ngay cả mái nhà của mẹ lũ cũng đã cuốn đi, chỉ cái trụ đá bên lối mòn dẫn vào nhà mẹ là vẫn còn. Trụ đá mẹ nhờ người vất vả đưa về rồi dựng lên vào ngày cha ra đi, bỏ lại hai mẹ con chênh vênh mái lá. Đã có lần Cá nhỏ hỏi “Mẹ dựng trụ đá làm gì hả mẹ?”. “Để người đi còn biết đường tìm về. Ở cõi đời cả người chết và người sống cần có một bến bờ, một lối quen, một điểm trụ để đi đâu cũng nhớ”. “Mẹ đang chờ cha con sao?”.

Đó là lần đầu tiên mẹ không trả lời câu hỏi của con. Mắt mẹ nhìn xa xăm, vời vợi một ánh buồn khó tả. Khi đó Cá nhỏ 16 tuổi. 18 tuổi con đi, quên câu hỏi hôm nào mẹ bỏ ngỏ nơi trụ đá bến sông. Mười năm sau trở về không còn mẹ trên đời, con mới chợt hiểu ra… Chắc biết con vô tâm nên trụ đá còn đứng đó để dẫn lối Cá nhỏ về bên bến sông quê của mẹ. Người làng kể cũng vì không muốn xa rời trụ đá và những kỷ niệm năm xưa nên dù năm nào cũng có một mùa lũ đi qua, dù xã đã nhiều lần kêu gọi di dời nhà cửa lên chỗ an toàn hơn, nhưng mẹ vẫn nhất quyết không chịu đi. Cá nhỏ ngồi đó lặng câm, thấy những tháng ngày đã qua, nhưng nơi từng đến đều trở nên vô nghĩa…

Cá nhỏ đi mười năm, về ra thăm trụ đá, sờ tay thấy vết lõm sâu hơn. Người làng bảo chiều nào mẹ cũng ra sông ngóng theo dòng chảy. Trụ đá này hơn hai mươi năm về trước Cá nhỏ vẫn thường ngồi ngóng mẹ thả lưới, giăng câu…

Vũ Thị Huyền Trang

(Theo BCT)